Monday, October 12, 2009
VERTICAL GARDENING
Vertical gardening allows you more freedom as to where you plant a garden. By stacking the planted boxes on top of each other your garden can add color and sweet smells to any small area. This is ideal for around pools as well since you can keep the area around the pool free of ground, but you can still enjoy the beauty of the flowers. Another unusual idea to add to the vertical garden is the side hanging baskets that might have geraniums, dailies or even carnations. If you want to move the garden boxes from place to place, this is an ideal way to garden.
Many hotels have used the vertical gardening concept on balconies. The boxes can be any size and can hold many different varieties of plants. If you use the boxes on the bottom with plants growing outward the top boxes can be upright for more color and growing space. When you think about vertical gardening, you usually think about hanging baskets or vines going upwards, but the truth is, the vertical garden is done with stackable boxes.
In order to keep the plants moist, you can insert tubes in the backsides of the box to water the soil from the bottom up. This means the water is getting to the roots of the flowers and not settling on the bottom of the box. The normal way for roots to grow is down and this will hold true even in the box. If you take the time to mist the flowers and plants, you will have a beautiful garden anywhere.
Happy Gardening.
Sunday, August 30, 2009
Friday, August 28, 2009
GENETICALLY ENGINEERED 'FOOD'
* The lack of studies proving their safety, both as a food source and as an organism let loose in the environment.
* A very urgent concern to farmers around the world, especially in developing countries, is that the manufacturers prohibit farmers from saving their seeds (as they’ve done for 5,000 years!), and force them to purchase new seeds every year.
* Farmers are being sued for large amounts of money for “stealing” these GMOs simply because the seeds have blown onto their farms. And they present a very serious danger to organic farms for just this reason. Organic farmer’s very livelihood is put in danger by the contamination of their fields.
* They are designed specifically so that farmers can heavily spray the company’s matching pesticide in large quantities without damaging the plant. Needless to say, the environment and groundwater do not fare as well as the GMO plants.
SUSTAINABLE AGRICULTURE
Wednesday, August 26, 2009
FOOD AID AS DUMPING
A hundred years later, the same class of people were largely responsible for the great Bengal Famine in 1943, in which an estimated 1.5 million to 3 million people perished. As Nobel laureate Amartya Sen explains in his now well-known theory of entitlements, the Bengal famine was not the result of a drastic slump in food production but because the colonial masters had diverted food for other commercial purposes. And if you are wondering whether the same evil class of the elite decision-makers has perished with the collapse of the erstwhile colonies, hold your breadth.
In the last 60 years or so, following the great human tragedy of the Bengal famine, food aid was conveniently used as a political weapon…
Food was then a political weapon. Food aid has now in addition become a commercial enterprise. Famine or no famine, the Shylocks of the grain trade must have their “pound of flesh”.
— Devinder Sharma, Africa’s Tragedy; Famine as Commerce, November 10, 2002
Certain types of food “aid” (when not for emergency relief) can actually be destructive. Dumping food on to poorer nations (i.e. free, subsidized, or cheap food, below market prices) undercuts local farmers, who cannot compete and are driven out of jobs and into poverty, further slanting the market share of the larger producers such as those from the US and Europe.
SUGAR
Historically, around 1000 years ago, sugar was used in a variety of ways, such as:
•For medicinal purposes (because it can be beneficial in limited quantities)
•As a preservative
•As a spice
•As a sweetener, of course.
Yet up to the seventeenth century, it was an expensive luxury item. To be consumed by the masses, this luxury had to be turned into a necessity and be available in abundance to drive prices down.
RISING FOOD PRICES
— Eric Holt-Giménez and Loren Peabody, From Food Rebellions to Food Sovereignty: Urgent call to fix a broken food system, Institute for Food and Development Policy, May 16, 2008
Wednesday, April 29, 2009
Saturday, March 28, 2009
Berguru Dengan Thailand Untuk Majukan Sektor Pertanian
BANGKOK, 22 Okt (Bernama) -- Walaupun pertanian menjadi sektor utama Malaysia, negara masih jauh ketinggalan dalam pengeluaran hasil pertanian untuk menampung keperluan sendiri.
Dengan anugerah tanah yang subur, iklim bersesuaian, tenaga kerja ramai, berkemampuan dan diiringi kedudukan ekonomi serta politik yang stabil, belum cukup untuk dijadikan pengukur kejayaan tanpa usaha bersungguh-sungguh untuk merealisasikan dengan sebenar-benarnya slogan "Pertanian Adalah Perniagaan".
"Kita boleh pelajari dari Thailand", itu adalah kesimpulan yang diperoleh hasil lawatan selama empat hari Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani, Datuk Mustapa Mohamed ke negara jiran itu.
Malaysia perlu banyak belajar dan mencontohi terutama dari segi kesungguhan, ketekunan dan kegigihan rakyat Thailand dalam memajukan sektor pertanian negara mereka, katanya kepada Bernama.
Mustapa mengetuai pelbagai agensi kerajaan di bawah kementeriannya dalam lawatan itu baru-baru ini, untuk mempelajari, menjalinkan hubungan dan melawat tempat-tempat yang boleh dibawa kepakarannya di Malaysia.
PERTANIAN SECARA BESAR-BESARAN
Mustapa berkata, rakyat Thailand mengamalkan konsep pertanian berskala besar yang menyumbang kepada faktor kejayaan mereka untuk muncul sebagai pesaing di peringkat antarabangsa.
Katanya, keupayaan negara jiran itu memajukan sektor pertaniannya sehingga menjadi antara negara pengeluar hasil pertanian utama dunia, memangkin semangat Malaysia untuk turut berkongsi ilmu bagi meningkatkan mutu dan hasil produktiviti pertanian negara.
Mustapa berkata, beliau menyimpulkan jika ia berjaya dipraktikkan di Malaysia, kedudukan negara akan lebih selamat kerana tidak perlu bergantung lagi kepada 'belas ihsan' negara lain untuk memenuhi keperluan makanan negara.
"Untuk menjayakan hasrat ini, kemajuan teknologi memainkan peranan yang amat penting. Kerana itu, lawatan tidak sempurna jika tidak berkunjung ke Universiti Kasetsart, salah sebuah universiti yang banyak terlibat dengan penghasilan teknologi pertanian di Thailand," katanya.
Beliau berkata apa yang Malaysia perlu lakukan sekarang ialah mengubah sikap sebahagian besar petani agar moto "Pertanian Adalah Perniagaan" dapat benar-benar dihayati seterusnya direalisasikan.
LADANG TENUSU CHOKCHAI
Katanya, antara tempat yang dilawati termasuk Ladang Tenusu ChokChai di Nokhom Ratchasima, pasar borong pertanian bersepadu Talaad Thai, Projek Diraja Chitralada.
Mustapa berkata, Thailand dikenali sebagai "dapur dunia" mempunyai banyak aspek industri pertanian yang boleh dipelajari termasuk industri tenusu di negara itu.
Malaysia, katanya, boleh menjadikan Ladang Tenusu ChokChai sebagai contoh. Ia bukan sekadar sebuah ladang, malah diiktiraf institusi perladangan tenusu persendirian yang amat berjaya dan satu daripada ladang tenusu yang paling canggih di Asia Tenggara.
Dengan keluasan kira-kira 3,200 hektar dan terletak 155 km dari Bangkok, ia memberi pengunjung satu pengalaman berada dalam kehidupan di alam semula jadi. Ia sebuah ladang yang lengkap, mempunyai tanamam rumput dan jagung sendiri untuk ternakannya, malah mempunyai simpanan rumput ternakan.
Ladang Tenusu Chokchai ialah satu projek agro-pelancongan yang menjalankan aktiviti pertanian seperti ternakan lembu tenusu dan lembu daging untuk kegunaan tempatan. Kawasan ini juga dibuka kepada orang ramai bagi tujuan pembelajaran.
Dengan tenusu sebagai asas kegiatan perniagaan, ladang ini telah memperluaskan bidang kegiatannya seperti pelancongan, hospitaliti, peruncitan, dan khidmat perundingan.
Ia mempunyai jabatan penyelidikan dan pengembangannya sendiri untuk mempertingkatkan hasil pengeluaran dari ladang dan binatang ternakannya. Ladang tenusu Chokchai adalah ladang pertama di Thailand yang mengeksport ternakan tenusunya ke Malaysia, Laos dan Vietnam.
PASAR BORONG PERTANIAN
Begitu juga dengan Talaad Thai, pasar borong pertanian bersepadu utama di Thailand yang beroperasi 24 jam. Didirikan pada 1995 dan diuruskan oleh Thai Agro Exchange Co. Ltd, ia adalah pusat pengedaran bagi produk pertanian tempatan dan luar negara.
Terletak di kawasan seluas 80 hektar, pasar ini boleh memuatkan 15,000 metrik tan hasil pertanian sehari dan mempunyai ruang untuk buah-buahan, sayur-sayuran, daging dan hasil laut, tanaman, bunga dan makanan kering.
Pasar ini menempatkan segala produk pertanian, ternakan dan perikanan yang dihasilkan petani dari seluruh Thailand, malah juga produk pertanian dari luar negara, untuk proses jual-beli yang sistematik.
Pasar ini merupakan sebuah pusat perdagangan produk pertanian termoden dan terbesar di Thailand dan Asia.
PROJEK DIRAJA CHITRALADA
Manakala projek pertanian Chitralada adalah unik kerana ia dipercayai menjadi projek yang pertama seumpamanya di dunia diilhamkan oleh keluarga diraja.
Projek ini mengambil tempat di Chitralada Palace, yang menjadi kediaman Raja Bhumibol Adulyadej sejak 1961, telah menjalankan pelbagai aktiviti sebagai kajian untuk peningkatan mutu dan hasil pertanian sesuai untuk diamalkan oleh petani.
Projek ini hasil keprihatinan istana untuk mengatasi masalah pertanian yang menjadi tulang belakang ekonomi rakyat negara itu.
Maka tidak hairanlah jika Istana Chitralada ini merupakan satu-satunya istana raja di dunia yang dikelilingi oleh bendang, ladang tenusu, kolam ikan dan puluhan kilang, termasuk bagi pembuatan lilin, minuman dari buah-buahan dan sayur-sayuran, roti, kertas dan buah-buahan dalam tin.
Apa yang istimewa mengenai projek ini ialah setiap kegiatan yang dijalankan mendapat perhatian daripada Raja Bhumibol secara peribadi.
Sesuatu yang menarik mengenai projek diraja ini ialah tidak ada sisa terbuang yang dihasilkan dalam setiap aktiviti yang dijalankan. Misalnya, jika padi diproses menjadi beras, sekamnya pula tidak dibuang begitu saja dan dijadikan bahan bakar.
Malah kreativiti mereka nyata terserlah apabila minyak masak terpakai juga dihasilkan menjadi sabun dan lilin.
Sememangnya, masih banyak yang perlu dilakukan Malaysia jika ingin menjadi satu daripada pemain utama dalam sektor pertanian, apatah lagi untuk menjadi pengeluar bahan makanan utama dunia.
Namun, sebagaimana yang telah dibuktikan Thailand, sesukar manapun ia, dengan komitmen dan kesungguhan, tidak mustahil Malaysia mampu mencontohinya. Ia hanya memerlukan komitmen dan ketabahan untuk berjaya.
-- BERNAMA
PANDUAN MENTERNAK LEMBU PEDAGING
• Untuk mendapatkan hasil daging
• Untuk meningkatkan pendapatan samada pendapatan utama atau pendapatan tambahan
Menternak lembu pedaging adalah lebih mudah berbanding lembu tenusu. Hasil akan diperolehi setelah lembu-lembu dijual samada untuk disembelih atau untuk pembiakan.lembu
BAKA
Baka lembu pedaging yang biasa dipelihara antaranya ialah:-
• Kedah Kelantan (K-K)
• Kacukan Friesian-Sahiwal (Mafriwal
• Local Indian Dairy (LID)
• Droughmaster
• Brahman
PENGURUSAN
• Cara meragut lepas bebas
Lembu-lembu dibiarkan bebas meragut samada di kawasan sendiri atau bukan termasuklah di tepi-tepi jalan. Cara ini adalah kurang baik.
• Cara berkurung atau fidlot
Lembu sentiasa di dalam kandang dengan mendapat makanan bermutu dan air bersih secukupnya. Makanan diberi samada rumput atau dedak atau campuran kedua-duanya diberi pada kadar berat kering 3 - 5 % dari berat badan lembu setiap hari. Rumput diberi pada waktu pagi manakala dedak pada sebelah petang.
• Cara separa intensif
Cara ini sempurna dan praktikal dinegara ini. Lembu yang dipelihara dibiar meragut dalam tempoh yang dihadkan. Lembu dihalau balik ke kandang untuk diberi makanan tambahan dan berteduh pada waktu malam. Ini bermakna penternak perlu menyediakan kawasan ragutan yang mencukupi dan kandang.
• Cara integrasi dengan tanaman utama
Di negara ini kawasan yang bertanam dengan kelapa sawit, getah, kelapa dan dusun adalah sangat luas. Di bawah tanaman ini biasanya terdapat banya rumput rampai yang subur.. Integrasi dengan tanaman ini akan menjimatkan wang untuk merumpai di samping mengurangkan kos pembajaan ladang. Dengan ragutan terkawal, 1 hektar ladang kelapa sawit dapat menampung 1 ekor ternakan dewasa.
PERUMAHAN
• Pembinaan kandang
(keluasan: 1 ekor = 30 kaki persegi. Jika 10 ekor = 20 kaki x 15 kaki dan tinggi 8 - 10 kaki)
• Palung makanan dan minuman
(ruang makan = 1.5 kaki /ekor . Ruang minum 1 kaki/ekor)
• Pasung/Trevis
(sebesar saiz lembu, apabila dimasukkan ke dalam ia tidak dapat meronta)
PEMAKANAN
Seekor lembu memerlukan 20 -30 kg rumput setiap hari. Lembu boleh hanya bergantung kepada rumput jika ianyaya dari kualiti yang baik. Jika tidak makanan tambahan dan garam galian perlu diberikan. Hasil buangan pertanian yang murah boleh dijadikan makanan tambahan.
Contohnya: Kulit koko, hampas kelapa sawit, kulit dan hempulor nenas, pucuk tebu, pucuk jagung, batang sagu dan sebagainya.
KAWALAN KESIHATAN
Cara yang betul mengawal penyakit ialah dengan sistem pengurusan yang baik termasuk menjaga kebersihan kandang dan memberi makanan yang bermutu secukupnya.
Penyakit yang biasa terjadi:-
• Luka
• Serangan cacing dan parasit luar badan dan di dalam darah
• Anak-anak lembu pula mudah dijangkiti kuman di pusat.
Bagi mengatasinya:-
• Jauhkan lembu dari benda-benda yang tajam.
• Berikan ubat cacing 2 - 3 kali setahun dan sembur ubat kutu setiap 2 bulan sekali.
• Rawat pusat dan tali pusat anak lembu yang baru dilahirkan
Hubungi Jabatan Perkhidmatan Haiwan yang terdekat untuk tindakan lanjut.
PEMBIAKAN
Lembu betina dara yang telah matang atau bibit yang di dalam keadaan berahi sahaja boleh dikahwinkan. Pembiakan boleh berlaku secara:-
• Tabie (menggunakan lembu pejantan)
• Permanian beradas
Selepas melahirkan anak, lembu betina boleh dikahwinkan semula apabila datang berahi pada 40 - 60 hari kemudian. Seekor lembu betina tidak sesuai untuk dibiakkan lagi selepas 5 - 6 kali beranak atau umur 8 - 10 tahun.
PENJAGAAN LEMBU BUNTING
• Tempoh bunting seekor lembu kira-kira 283 hari.
• Makanan bermutu dan air bersih dan cukup mesti diberikan dan diasingkan dalam kandang.
PENJAGAAN ANAK SELEPAS DILAHIRKAN
• Anak yang lahir mesti mendapat susu ibu ulung (colostrum) sekurang-kurangnya 4 hari pertama
• Penyusuan seterusnya boleh diberi sehingga 3 bulan dan anak diceraikan dari ibunya.
• Perlahan-lahan anak diajar memakan rumput dan dedak hingga diceraikan terus dari ibunya.
PENJAGAAN ANAK MEMBESAR
• Anak jantan untuk dijadikan baka perlu dikasi (kembiri) supaya tidak mengganggu ibu-ibu lembu.
• Tanduk perlu dibuang supaya memudahkan pengendalian apabila besar.
• Anak betina pula tidak dikahwinkan sebelum umur 2 tahun
JUALAN
Hasil boleh diperolehi daripada :-
• Lembu singkiran untuk disembelih
• Lembu dewasa untuk pembiakan selanjutnya
• Anak muda jantan untuk pengganti
Penternak digalakkan memasarkan sendiri ternakan dengan cara:-
• Jualan sendiri
Kepada sesiapa yang menawarkan harga yang baik dan menguntungkan.
• Jualan lelong
Kepada penyembelih yang menawarkan harga yang baik.
• Menjual daging di pasar tani
Penternak yang mendapat kemudahan gerai di Pasar Tani atau Pasar Besar boleh menjual sendiri. Dengan cara ini penternak dijangka mendapat keuntungan yang lebih baik.
KEWANGAN PROJEK
Contoh Aliran Tunai;
Berikut ialah aliran tunai bagi satu projek penggemukan ragutan separa intensif yang memelihara 10 ekor.
Andaian:
Berat awal lembu 150 kg @ RM3.30/kg.
Berat akhir lembu 300 kg @ RM 3.30/kg
Makanan PKC @ 2 kg sehari @ RM 0.25/kg
Pendapatan
Jualan lembu
300 kg x RM 3.30/kg x 10 RM 9,900.00
Perbelanjaan
a. Pembelian anak lembu
150 kg x RM 3.30/kg x 10 RM 4,950.00
b. Kandang
30 ka x 10 ka (susut nilai 5 tahun) RM 100.00
c. Makanan, PKC
600 kg x RM 0.25/kg x 10 RM 1,500.00
d. Garam Galian RM 50.00
e. Kemudahan air, bahan api dll RM 300.00
f. Faedah bank @ 10 % RM 690.00
Jumlah Perbelanjaan RM 7,590.00
Pendapatan Bersih = RM 9,900.00 - RM 7,590.00 = RM 2,310.00
Friday, March 27, 2009
KOMPOS ORGANIK BAHAN BUANGAN DAPUR
Melakukan kompos adalah satu cara semula jadi untuk mengitar semula. Proses penguraian atau pereputan akan tetap berlaku, justeru tiada yang merugikan jika proses berke-naan dilakukan dengan lebih pantas apatah lagi bahan kompos adalah produk yang bernilai serta berupaya untuk meningkatkan kualiti tanaman.
Melakukan kompos adalah salah satu cara semula jadi untuk mengitar semula, manakala menghasilkan baja kompos pula semudah membuat kek.Hanya campurkan bahan, kacau, ‘masak’ dan hasilnya, bahan kompos yang boleh dijadikan baja.
Bahan yang boleh digunakan untuk membuat kompos daripada sisa buangan dapur termasuk sisa kupasan atau bijian daripada sayur-sayuran atau buah-buahan, kulit telur, kulit kacang atau sebarang sisa sayur-sayuran dan buah-buahan.
Elak daripada menggunakan lebihan seperti sisa daging, tulang ikan atau ayam, bahan tenusu, minyak atau lemak kerana ia boleh menarik perhatian serangga.
Bahan daripada kebun yang, boleh dijadikan kompos, termasuk rumput kering, rumput, daun habuk kayu, rumpai, baja asli dan kepingan kertas kecil. Sama ada anda mahu menghasilkan kompos daripada sisa dapur atau kebun, ada beberapa panduan asas perlu diikuti:
1. Pilih bekas yang sesuai untuk membuat baja kompos misalnya bekas yang diperbuat daripada kotak kayu atau bekas yang mempunyai wayar di sekelilingnya.
2. Letakkan bahan yang dijadikan kompos itu ke dalam bekas berkenaan.
3. Jika mahu bahan itu terurai lebih cepat, bahan tadi perlu dipotong atau dijadikan bahagian lebih halus.
4. Taburkan tanah atau kompos yang sudah siap ke atas timbunan bahan yang hendak dijadikan baja kompos itu. Lapisan ini mengandungi organisma mikro dan hidupan tanah yang melakukan tugas untuk mengurai bahan berkenaan. Lapisan itu juga membantu melembapkan kawasan permukaan bahan berkenaan.
Kelembapan itu perlu di selaraskan dalam timbunan terbabit. Oleh itu, tambahkan rumput kering atau habuk kayu ke dalam bahan yang lembap itu atau tambahkan air jika timbunan bahan itu terlalu kering.
Bahan perlulah lembap apabila disentuh tetapi tidak basah sehingga air menitis apabila bahan itu ditekan atau digenggam.
5. Biarkan timbunan bahan itu ‘masak’. Secara semula jadi, ia akan panas dengan cepat dan mencapai suhu yang dikehendaki iaitu 32 sehingga 60 darjah selsius dalam tempoh empat hingga lima hari.
6. Kacau bahan kompos itu dengan penyodok jika mahu menyegerakan proses ‘memasak’ itu. Timbunan kompos itu akan mengecil dan itu adalab petanda yang baik bahawa proses ‘memasak’ itu berjalan lancar. Jika timbu-nan kompos itu digaul se-tiap minggu, ia akan siap digunakan dalam masa sebulan atau dua bulan. Jika ia tidak digaul, timbunan kompos itu akan hanya sedia untuk digunakan dalam masa enam hingga 12 bulan.
Bahan yang sudah siap dikompos itu akan kelihatan seperti tanah berserbuk berwarna hitam berserta kepingan kecil bahan organik dengan ball seakan-akan ball tanah. -Apabila siap, baja kompos itu juga boleh dicampur sedikit tanah untuk digunakan sebagai baja tanaman anda.
Sumber: Harian Metro 23 Nov. 2003
The importance of bees in organic agriculture
Honeybee (Apis mellifera L.) keeping reveals a long-standing relationship between humans and insects. Honeybees are of vital importance to the landscape they live and fly in. They increase the diversity of the flora, which subsequently increases the diversity of insects and herbivorous animals and even soil fertility. It is well known that the quality and quantity of blossom flowers are increased when pollinated by insects, especially by bees. The effect of pollination by bees becomes particularly noticeable where fruit is grown for human consumption.
The objective of organic agriculture is the sustainable cultivation of nature, that is the landscape, soil, plants and animals. In addition, respectful social relationships between humans are encouraged. The benefits of such practice are numerous: on the one hand, foodstuffs of highest quality are produced, on the other hand, nature, the basis for life on earth, is developed sustainably. This objective of organic agriculture is significantly enhanced by the presence of bees.
Bees and life
A bee hive can produce between 150,000 and 350,000 bees per year, depending on the landscape and climatic zone it lives in. The bee venom of one hive amounts to approximately 45-100 grams (0.3mg/bee).
However, only a few bees will ever sting in their short lifetime of six weeks. Bees spend their lives flying from one plant to the next collecting nectar. While doing so, they automatically pollinate the flowers and distribute some of their revitalising bee venom to the plants and landscape. Both pollination and revitalisation through bees enhance the fertility and regenerative capacity of plants. Dr. Rudolf Steiner often referred to this link in his lectures on bees.
Organic beekeeping in practice
How can a bee colony be managed in practice to comply with the objectives of organic agriculture, while ensuring the welfare of bees?
First of all, beekeepers have to respect the bees way of life. They have to be enthusiastic about working with bees, but also be willing to face problems that may occur. Next, the necessary time and materials have to be readily available. Bees do not articulate themselves when in need, and are more inclined to ‘die in silence’. For bees to survive, expert human care is necessary, especially in the so called ‘modern’ regions of the world. The hives and other equipment, should be made of natural, untreated, material and no poisons should be used in the management or treatment of the bees themselves.
When honey is collected enough should always be left with the bees so that they do not have to be fed with sugar during the winter. If however, circumstances make it necessary to provide sugar as little as possible should be used, and where feasible some of the bees own honey should be added to the sugar solution to improve the quality of the feed. Harvested honey should not be heated as it causes the quality of the honey to deteriorate. Light and heat also increase the aging of honey.
Michael Weiler works at the Biodynamic Institute in Germany and has kept bees for twenty years.
ORGANIC FARMING
• Organic farming is a form of agriculture that relies on crop rotation, green manure, compost, biological pest control, and mechanical cultivation ...
en.wikipedia.org/wiki/Organic_farming
• This is the production of crops and animals without the use of synthetic inputs (such as manufactured pesticides and artificial fertiliser) or genetically modified organisms. More information
ec.europa.eu/agriculture/glossary/index_en.htm
• a modern farming system which deliberately eschews the use of chemical inputs to the farm. Has become increasingly popular in the EMDW in recent ...
www.tuition.com.hk/geography/o.htm
• Crop or stock farming where only natural fertilisers, pesticides and nutritional supplements are used.Hormones and synthetics checmicals are not used at all.
www.capegateway.gov.za/eng/directories/glossary/O
• is free of synthetic chemicals. Organic farming means produced in soils of enhanced biological activity, determined by the humus level, crumb structure and feeder root development, so that plants are fed through the soil ecosystem and not primarily through soluble fertilisers added to the soil. ...
www.abc.net.au/science/slab/consconf/glossary.htm
• Basically farming without the use of manufactured chemicals, but now conforming to very detailed production standards
www.ecifm.rdg.ac.uk/glossary.htm
• A farming method that minimizes the use of chemicals in the production process. It aims to produce crops with a high nutritional value and to ...
www.ucahelps.gov.ab.ca/137.html
• agricultural practices which promote biodiversity, biological cycles and biological activity within the soil, accompanied by using, where possible, agronomic, biological and mechanical methods, as opposed to using synthetic materials.
citizenship.yara.com/en/resources/glossary/index.html
• In simplest terms, organic farming is a form of agriculture that avoids any use of synthetic chemicals or GMOs.
www.opbf.org/open-plant-breeding/glossary/o
• A way of farming using natural methods to feed the soil and reduce pests, ideally producing good crop yields with minimal impact on the ...
https://www.worldhungeryear.org/fslc/faqs2/ria_609.asp
• The production of crops from land that does not receive and has not received (for a stated period of time) any inorganic inputs (fertilizers ...
www.trueblue24.co.za/index.php/green-dictionary/
Thursday, March 26, 2009
SEKTOR PERTANIAN DAN KEPENTINGANNYA
Walaupun proses urbanisasi semakin pesat dan tumpuan banyak diberikan kepada sektor pembuatan dan perkhidmatan, namun majoriti populasi di Asian Tenggara masih mendiami kawasan luar bandar dan bergantung kepada kegiatan pertanian sebagai sumber ekonomi utama.
Prestasi sektor pertanian sejak beberapa dekad yang lalu menunjukkan pola yang berbeza-beza di antara negara membangun. Output pertanian telah meningkat lebih daripada 60% sejak awal tahun 1970an, pengeluaran padi meningkat 2 kali ganda, eksport bahan dan tanaman industri juga meningkat dengan pesat. Peningkatan yang signifikan ini berlaku disebabkan oleh kepelbagaian dalam sistem pertanian.
Namun demikian, dikebanyakan negara di Asia Tenggara dapat dilihat syer tenaga kerja di sektor pertanian dan sumbanganya kepada KDNK semakin merosot jika dibandingkan dengan sumbangan oleh sektor pembuatan. Kejatuhan dalam sumbangan sektor pertanian mencerminkan perubahan struktur yang berlaku dalam ekonomi Malaysia yang ditunjukkan oleh meningkatnya sumbangan oleh sektor perindustrian dan perkhidmatan.
SEKTOR PERTANIAN DI MALAYSIA
Perancangan sektor pertanian secara sistematik dan terarah telah bermula sejak Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970) dan telah diperkemaskan lagi selepas Dasar Ekonomi Baru (DEB).
Sumbangan sektor pertanian kepada KDNK menunjukkan tren yang semakin menurun daripada 31.5% pada tahun 1965 kepada hanya 12.2% pada tahun 1997 dan 10.5% pada tahun 2000. Sektor pembuatan – pertumbuhan yang memberangsangkan daripada 10.4% pada tahun 1965 kepada 35.5% pada tahun 1997 dan 37.5% tahun 2000. Sumbangan sektor utama ialah 40.5% pada tahun 1965 menurun kepada 19.0% pada tahun 1997.
Sumbangan kepada peluang pekerjaan atau guna tenaga, tren yang sama iaitu daripada 52.1% pada tahun 1965 merosot kepada hanya 15.2% pada tahun 1997 dan 13.1% tahun 2000. Sebaliknya sektor pembuatan menunjukkan peningkatan daripada hanya 8.3% pada tahun 1965 kepada 27.5% pada tahun 1997 dan 28.9% pada tahun 2000.
Eksport pertanian – pada tahun 1970 eksport barangan pertanian merupakan 60.2% daripada jumlah eksport kasar negara (di mana getah merupakan hasil eksport utama iaitu sebanyak 33.4%). Eksport barangan pertanian telah menurun kepada 22.3% pada tahun 1990 dan 13.1% pada tahun 1995. Dalam tempoh Rancangan Malaysia Ke-6 (1996-2000) eksport barangan pertanian dijangka tumbuh pada kadar purata tahunan 6.5% berbanding dengan 25.8% oleh sektor pembuatan.
Dari segi penggunaan tanah pertanian di Malaysia, sebahagian besar diperuntukkan kepada tanaman kelapa sawit, sayur-sayuran, nenas dan buah-buahan. Penggunaan tanah pertanian meningkat daripada lebih kurang 5.5 juta hektar kepada tahun 1990 kepada 5.8 juta hektar pada tahun 1995 tetapi menurun kepada 5.4 juta hektar pada tahun 2000. Komoditi pertanian industri iaitu kelapa sawit terus menjadi komoditi pertanian utama yang melibatkan penggunaan tanah daripada 2.0 juta hektar pada tahun 1990 kepada 2.6 juta hektar pada tahun 2000. Peningkatan ini disebabkan oleh pembangunan tanah baru dan penukaran tanah tanaman getah kepada kelapa sawit.
Kejatuhan dalam sumbangan sektor pertanian mencerminkan perubahan struktur yang berlaku kepada ekonomi Malaysia yang ditunjukkan oleh meningkatnya sumbangan dari sektor perindustrian dan perkhidmatan. Perhatian dan penekanan yang diberikan terhadap pembangunan sektor perindustrian terutamanya, menunjukkan seolah-olah sektor pertanian telah dipinggirkan. Kegawatan ekonomi yang berlaku pada tahun 1997 telah mengakibatkan kenaikan harga barangan makanan akibat daripada kenaikan harga barang import. Keadaan ini telah meningkatkan kos pengeluaran yang akhirnya mendesak harga makanan untuk terus meningkat.
Import Makanan dan Tahap Mampu Diri Makanan
Malaysia
Import makanan di Malaysia telah meningkat daripada RM6,668.1 juta pada tahun 1994 kepada RM7,884.7 juta (atau 18.2%) pada tahun 1995, RM9,089.5 juta (atau 15.3%) pada tahun 1996 dan RM10,044 juta (10.5%) pada tahun 1997.
Sebahagian besar import makanan berupa daging lembu, tenusu, beras, sayur-sayuran, buah-buahan, bijirin dan gula. Import sayuran bernilai sekitar RM2 bilion setahun manakala import beras berada sekitar RM400-500 juta. Peningkatan import makanan tanpa disusuli dengan peningkatan penawaran makanan akan membawa kepada masalah kadar mampu diri (self-sufficiency) yang rendah dan kesan terhadap imbangan pembayaran.
Penggunaan makanan per kapita, keperluan makanan akan terus meningkat dengan pertumbuhan penduduk negara pada kadar sekitar 2.3% setahun. Beras misalnya, jumlah pengeluaran ialah 1,373 ribu tan metrik pada tahun 1995 tetapi jumlah penggunaan ialah 1,798 ribu tan metrik. Ini menunjukkan kadar mampu diri sebanyak 76.36% sahaja.
Kegagalan negara untuk menyediakan makanan yang mencukupi boleh mengancam "keselamatan makanan" (food security). Paling ketara ialah kegagalan negara untuk memenuhi keperluan beras. Matlamat pencapaian 80% tahap mampu diri makanan yang dimuatkan dalam Dasar Pertanian Negara (DPN) 1984, terpaksa dinilai semula pada hanya 65% dalam DPN II (1992-2000).
Matlamat pengeluaran barangan makanan penting (kecuali beras) dan kadar mampu diri tidak dinyatakan dengan jelas dalam DPN I. Sementara DPN II pula, sasaran pengeluaran dan kadar mampu-diri barangan makanan penting seperti beras, sayur-sayuran, telur, ikan, daging (lembu, kambing, ayam & khinzir), buah-buahan dan susu telah dinyatakan dengan agak lengkap kerana ianya penting dari segi keselamatan makanan.
Kegawatan ekonomi yang berlaku telah sejak pertengahan tahun 1997 telah menyedarkan berbagai pihak tentang pentingnya negara mengeluarkan makanan yang mencukupi serta dasar yang tidak terlalu bergantung kepada bahan makanan yang diimport. Kejatuhan ringgit telah menyebabkan kenaikan harga barang import. Purata nilai RM pada Januari 1998 dibandingkan dengan nilai puratanya pada tahun 1997 menunjukkan nilai ringgit telah jatuh sebanyak 43.3% bagi setiap dollar Amerika. Kejatuhan secara tidak langsung ini telah menyebabkan harga makanan ternakan (jagung dan kacang soya yang kebanyakannya diimport dari Amerika Syarikat, China dan Argentina), racun serangga, baja dan bahan-bahan ubatan ternakan yang kebanyakannya diimport menjadi semakin mahal. Keadaan ini akan meningkatkan kos pengeluaran yang akhirnya mendesak harga barangan makanan untuk terus meningkat.
Walaupun negara sedang mengejar era negara perindustrian, perancangan pertanian terutamanya perancangan pengeluaran dan pemprosesan makanan tidak harus dipinggirkan. Pembangunan sektor pertanian seharusnya dianggap sebagai pelengkap kepada sektor perindustrian. Kepentingann mengurangkan import, meningkatkan kadar mampu diri seharusnya mendahului kepentingan untuk meningkatkan eksport makanan. Walaupun DPN telah berjaya mengurangkan import barangan makanan tertentu, tetapi kebanyakannya bukan merupakan barangan makanan penting, sebaliknya import barangan makanan penting terus meningkat. Kadar mampu diri barangan makanan yang belum mencapai pengeluaran 100% seharusnya ditingkatkan.
Pembangunan Sistem Pertanian
Kebanyakan kegiatan pertanian di negara membangun wujud dalam skala yang kecil, dijalankan secara tradisional dengan sistem pertanian sara diri. Senario ini selalunya dibangkitkan apabila membincangakan tentang sektor pertanian di negara membangun. Dalam kes-kes tertentu telah berlaku salah penjelasan terhadap perubahan ekonomi, teknologi dan persekitaran di negara2 tersebut.
Sejak berabad-abad petani telah mengubahsuai persekitaran produksi mereka, dengan menggunakan teknik pengeluaran yang baru dan membangunkan pelbagai tanaman komersial. Komersialisasi dan meningkatnya ekonomi perdagangan telah mengubah struktur sosial masyarakat petani. Tanah bukan lagi menjadi sumber milikan umum tetapi lebih merupakan komoditi yang dimiliki, dibeli atau dijual.
Integrasi kawasan luar bandar kepada ekonomi nasional dan antarabangsa telah memberi kesan kepada kawasan kampung adan tenaga buruh yang terdapat, ketiadaan tanah dan juga meningkatnya upah buruh. Gambaran visual landskap pertanian menunjukan telah berlaku beberapa perubahan melalui masa dari segi sosial, ekonomi, malahan juga biofizikal.
Impak teknologi moden terhadap pengeluaran padi misalnya melalui peningkatan penggunaan jentera untuk pembajakan dan penanaman, pemotongan padi dan penggunaan baja kimia serta racun serangga - telah menyumbang kepada peningkatan dalam produksi terutamanya di negara/kawasan di mana terdapatnya sistem taliair atau pengairan yang membolehkan penanaman dijalankan sepanjang tahun.
Pembaharuan Tanah
Kebanyakan kawasan luar bandar di negara membangun dan negara miskin, majoriti mempunyai milikan tanah yang bersaiz kecil atau penyewa kepada tanah orang lain atau hanya merupakan tenaga buruh yang tidak bertanah. Program Transmigrasi di Indonesia, FELDA di Malaysia dan pemulihan tanah di Filipina merupakan program-program yang bertujuan untuk mengagihkan semula tanah kepada petani-petani yang tidak bertanah yang miskin, mengurangkan sewa tanah dan meningkatkan jaminan hasil tanaman kepada penanam luar bandar.
Teknologi dan Sektor Pertanian.
Pembangunan teknologi bagi dari segi penggunaan jentera dan teknik penanaman, maupun dari segi teknologi bioteknologi banyak menyumbang kepada peningkatan dalam produktiviti dan hasil tuaian penanaman. Namun demikian, isu teknologi bioteknologi masih menjadi satu perdebatan kerana wujudnya kesan negatif daripada teknologi tersebut terhadap pengguna. R&D dan inovasi baru dianggap sebagai pencetus penting kepada pertumbuhan ekonomi.
Perbezaan dalam tahap teknologi di antara negara juga akan menggambarkan tahap produksi dan pergantungan sesebuah negara itu kepada negara yang lain terutamanya kepada negara maju di mana aktiviti R&D adalah tinggi. Produksi kebanyakan negera Dunia ke 3 selalunya mempunyai kaitan yang kecil dengan aktiviti R&D
Revolusi teknologi dalam pengeluaran padi yang dikenali sebagai Revolusi Hijau, dibangunkan pada tahun 1960an pada masa berlakunya pertumbuhan populasi dan pengeluaran pertanian yang rendah telah menimbulkan kebimbangan tentang kekurangan sumber bahan makanan. Package teknologi pengeluaran di bawah Revolusi Hijau adalah berasaskan kepada variati bijih benih padi yang boleh menghasilkan hasil tuaian yang tinggi (HYV – high yielding varieties) yang dihasilkan di International Rice Research Institute (IRRI) di Los Banos, Filipina. Sejak pertengahan tahun 1960an, penggunaan variati padi moden dan teknologi agro telah membawa kepada transformasi dalam pengeluaran padi di kebanyakan negara. Di antara tahun 1969 dan 1989, pengeluaran padi meningkat dua kali ganda di negara-negara seperti Indonesia dan Filipina, sehingga mencapai tahap ambang (threshold) self-sufficiency makanan bijirin nasional.
Hal ini banyak disebabkan oleh meningkatnya hasil tuaian per hektar yang disebabkan oleh penggunaan baja kimia dan variati /biji benih yang menghasilkan tuaian yng tinggi atau biji benih moden yang diperkenalkan pada tahun 1966. Peningkatan hasil padi juga disebabkan oleh kesediaadaan sistem pengairan/taliair.
Impak penggunaan teknologi. Meningkatkan penggunaan jentera, mengurangkan penggunaan buruh. Racun serangga dan penggunaan baja kimia – kesan terhadap kesihatan.
Walaupun Revolusi Hijau dianggap telah berjaya untuk meningkatkan produktiviti dalam pengeluaran pertanian, namun didapati penggunaan teknologi dalam sektor pertanian ini agak terhad terutamanya di kalangan negara membangun.
Thursday, February 19, 2009
Thursday, February 12, 2009
Wednesday, February 11, 2009
Sunday, February 8, 2009
JADUAL PELAKSANAAN KERJA AMALI SAINS PERTANIAN 2009
1 | Keperluan cahaya untuk fotosintesis | Feb |
2 | Ujian tekstur tanah – Kaedah Mendapan | Apr |
3 | Ujian tekstur tanah – Kaedah Kuhn | Apr |
4 | Menguji pH tanah | Apr |
5 | Kawalan perosak – Kaedah Kimia | Jul |
6 | Pembiakan tanaman – Kaedah Tut | Ogo |
7 | Pembiakan tanaman – Kaedah Tempelan Mata Tunas | Ogo |
8 | Pengawalatur Pertumbuhan – Mengawal Kemasakan Buah Menggunakan Kalsium Karbida | Sep |
9 | Pembedahan ayam/puyuh | Feb |
10 | Sistem Pengairan Percikan | Jul |
11 | Sistem Pengairan Titisan | Jul |
12 | Membuat laporan menggunakan perisian komputer | Jun |
13 | Mengakses Internet dan melayari laman Web | Jul |
14 | Biotek – membuat tapai | Jun |
15 | Biotek – membuat kompos | Jun |
16 | Hidroponik | Jun |
Contoh Belanjawan Bagi Tanaman Terpilih
TEMBIKAI WANGI
(10 rumah lindungan 21’ x 80’)
Kapasiti : 10 buah x 200 polibeg
1. Kaedah Penanaman : FERTIGASI
2. Varieti : GOLDEN LANGKAWI, SHARON, ROSES, NEW ISABELLE, CUPID,
3. Jarak tanaman : 40 – 45 sm x 150 sm
4. Rumah lindungan : 21’x 80’ sebuah @ 10 buah (kapasiti 200 beg X 10)
: 10 @ RM 8000.00
: Plastik – 3 tahun /kali @ 3000.00
5. Baja : 5 set @RM180.00 ) + 2 beg kokei nugget @ RM100.00 semusim
6. Racun serangga : Selecron, confidor, ortus
: (60.00 + 200.00 + 30.00)
7. Racun Kulat : Cooper dioxide, Topsin M, Antracol
: (20.00 + 30.00 + 25.00) x 2
8. Tali rafia : 10 gulung @ RM10.00
9. Media : 200 beg @ RM1.50
10. Polibeg putih : 70 kg @ 7.00
11. Sistem pengairan : Operasi (RM 3500 .00 ) + paip ladang (2000 @ 3.00)
12. Tong penyembur : Knapsack sprayer 1 buah @ RM 100.00
13. Tangki stok & sukatan : 1 set (RM100.00)
14 Air : 2L x 2000 poin x 75 Hari @ (RM1.00 /1000L) semusim
15. Elektrik : 90 hari @ RM 0.50 (semusim)
16. Bakul : 2 buah @ RM100.00
17. Pembungkus : Berat hasil (kg) @ RM0.10
18. Buruh : 1 buruh @ 600.00/bulan + sendiri @ 1200/bulan
19. Jumlah biji benih : 10 bks (20 gm) @RM 100.00
20. Jangkaan hasil : 4 kg/poin @ 2000 poin semusim
21. Harga : RM1.50 – 3.00 /kg
22. Media semaian : RM 30.00/beg (15 dulang)
23. Dulang semaian 104 lubang : 4.00/each
TOMATO
(10 rumah lindungan 21’ x 80’)
Kapasiti : 10 buah x 200 polibeg
1. Kaedah Penanaman : FERTIGASI
2. Varieti : BACCARAT, BATU KING, ALBORAN, BERIL, BEJO, KING KONG
3. Jarak tanaman : 40 – 45 sm x 160 sm
4. Rumah lindungan : 21’x 80’ sebuah @ 10 buah (kapasiti 200 beg X 10)
: 10 @ RM 8000.00
: Plastik – 3 tahun /kali @ 3000.00
5. Baja : 10 set @RM180.00 ) SEMUSIM (5 bulan di ladang)
6. Racun serangga : Selecron, confidor, ortus + Atonik (hormon)
: (120.00 + 600.00 + 60.00 + 60.00) SEMUSIM
7. Racun Kulat : Cooper dioxide, Topsin M, Antracol
: (120.00 + 120.00 + 50.00) SEMUSIM
8. Tali rafia : 10 gulung @ RM10.00
9. Media : 200 beg @ RM1.50
10. Polibeg putih : 70 kg @ 7.00
11. Sistem pengairan : Operasi (RM 3500 .00 ) + paip ladang (2000 @ 3.00)
12. Tong penyembur : Knapsack power sprayer 1 buah @ RM 1400.00
13. Tangki stok & sukatan : 1 set (RM100.00)
14 Air : 2L x 2000 poin x 150 Hari @ (RM1.00 /1000L) semusim
15. Elektrik : 150 hari @ RM 0.50 (semusim)
16. Bakul : 4 buah @ RM100.00
17. Pembungkus : Berat hasil (kg) @ RM0.10
18. Buruh : 1 buruh @ 600.00/bulan + sendiri @ 1200/bulan
19. Jumlah biji benih : 5 bks (1000 biji/bks) @RM 220.00
20. Jangkaan hasil : 7 kg/poin @ 2000 point semusim
21. Harga : RM1.50 – 3.00 /kg
22. Media semaian : RM 30.00/beg (15 dulang)
23. Dulang semaian 104 lubang : 4.00/each
CILI
(10 rumah lindungan 21’ x 80’)
Kapasiti : 10 buah x 200 polibeg
1. Kaedah Penanaman : FERTIGASI
2. Varieti : DRH 911, Long Chili, Hot Chili, Kulai
3. Jarak tanaman : 40 – 45 sm x 150 sm
4. Rumah lindungan : 21’x 80’ sebuah @ 10 buah (kapasiti 200 beg X 10)
: 10 @ RM 17.000.00
: Plastik – 3 tahun /kali @ 3000.00
5. Baja : 7 set @RM250.00 ) SEMUSIM ( 5 bulan diladang)
6. Racun serangga : Selecron, confidor, ortus
: (120.00 + 600.00 + 60.00)
7. Racun Kulat : Cooper dioxide, Topsin M, Antracol
: (80.00 + 120.00 + 50.00)
8. Tali rafia : 10 ikat @ RM5.00
9. Media : 200 beg @ RM1.50
10. Polibeg putih : 70 kg @ 7.00
11. Sistem pengairan : Operasi (RM 3500 .00 ) + paip ladang (2000 @ 3.00)
12. Tong penyembur : Knapsack sprayer 1 buah @ RM 100.00
13. Tangki stok & sukatan : 1 set (RM100.00)
14 Air : 1.5L x 2000 poin x 150 Hari @ (RM1.00 /1000L) semusim
15. Elektrik : 150 hari @ RM 0.50 (semusim)
16. Bakul : 2 buah @ RM100.00
17. Pembungkus : Berat hasil (kg) @ RM0.10
18. Buruh : 1 buruh @ 600.00/bulan + sendiri @ 1200.00/bulan
19. Jumlah biji benih : 3 bks (1000 biji) @RM 250.00
20. Jangkaan hasil : 3 kg/poin @ 2000 poin semusim
21. Harga : RM2.50 – 5.00 /kg
22. Media semaian : RM 30.00/beg (15 dulang)
23. Dulang semaian 104 lubang : 4.00/each
Wednesday, February 4, 2009
Strategi Menjadi Pelajar Cemerlang
1. Tumpuan Semasa Pengajaran guru.
Tidak kira semasa di tingkatan 4 mahu pun tingkatan 5, pengajaran guru amat mustahak diberi perhatian secara serius. Guru
2. Bertanya Kepada Guru
Hasrat guru adalah untuk menyampaikan ilmu (isi pelajaran), kebanyakan guru sangat mengalu-alukan pertanyaan dari muridnya mengenai apa-apa perkara yang tidak difahami. Guru sedaya upaya akan
3. Ulangkaji.
Amat penting anda mengulangkaji pelajaran yang telah dipelajari. Sebaiknya apa yang dipelajari hari itu hendaklah buat ulangkaji pada waktu petangnya atau malamnya supaya mudah difahami dan diingati.
Disyorkan juga pelajar membuat rujukan sendiri pada isi pelajaran yang akan di ajar pada hari berikutnya, ini baik kerana ada persediaan minda dan pengajaran guru lebih mudah difahami.
4.Membuat Rujukan
Buku teks utama perlu di gunakan dengan sepenuhnya. Disamping itu jika mampu disyorkan membeli buku-buku rujukan/ulangkaji yang terdapat di pasaran.
5. Membiasakan diri dengan soalan SPM atau yang setaraf.
Calon hendaklah ada usaha sendiri mendapatkan soalan-soalan SPM yang lepas-lepas.
6. Membuat Nota Ringkas.
Nota ringkas adalah satu-satunya alat yang memungkinkan anda memperolehi kecemerlangan. Dicadangkan nota-nota ini anda buat sendiri menggunakan format/bentuk peta minda, nota pancaran, banding beza, carta aliran dan lain-lain grafik yang mudah difahami.Nota-nota bentuk ini hendaklah dibuat dalam bentuk buku poket yang mudah di bawa kemana-mana.
7. Mengamalkan Teknik Hafalan.
Bentuk/format yang mesti dihafal sebagai contoh ialah format belanjawan.
Begitu juga jenis baja dan peratus baja juga perlu dihafal.
8. Keperluan Am.
Ini bermaksud perkara-perkara asas yang sepatutnya diketahui oleh pelajar tingkatan 5. Misalnya penggunaan Rajah Segitiga Tekstur Tanah, sistem penghadanan ruminan dan bukan ruminan, sistem pembiakan ruminan dan bukan ruminan, tut, format belanjawan ladang, penyemburan racun kimia dan lain-lain.
9 Membiasakan Menulis dengan Cepat ,Jelas dan teratur.
Satu dari sebab calon kurang mendapat markah ialah ayat yang dibina tidak diketahui maksudnya oleh pemeriksa. Latihkan diri kita supaya membuat ayat yang tidak berbelit-belit dan salah penggunaan perbendahjaraan kata. Gunakan ayat selapis/langsung dan pendek tetapi lengkap.
Ingat, pelajar juga mesti biasakan diri menulis dengan cepat dan dalam masa yang sama tulisan boleh di baca. Sebagai panduan tulisan haruslah sederhana besar dan pastikan ia boleh dibaca.